• Historia szkoły

        • Nie ma dokładnych źródeł historycznych dotyczących edukacji w Nowej Wsi. Prawdopodobnie początek szkolnictwu dała ochronka dla dzieci, którą zorganizował w jednej izbie dworskiego czworaka Tadeusz Marian Daszewski, ówczesny dziedzic majątku Nowa Wieś. W latach 1919 - 1921 guwernantka uczyła w niej dzieci fornali czytać i pisać oraz zapoznawała z podstawami religii rzymskokatolickiej. Dziedzic zezwolił, by w ochronce mogły się również uczyć dzieci wiejskie, bogatsze mogły uczęszczać do odpłatnej szkoły w Ryszkach. Obie te placówki nie zadowalały i nie zaspakajały ambicji mieszkańców Nowej Wsi, którzy chcieli posiadać  własną publiczną szkołę podstawową.

          Z inicjatywy ówczesnego wójta gminy Murowanka, Wacława Wierzbickiego oraz najbardziej oświeconych, umiejących czytać, pisać i liczyć gospodarzy Nowej Wsi: Piotra Kozieła, Józefa Marchwińskiego i Józefa Zimochuda rozpoczęto zbiórkę pieniędzy na zakup placu i materiałów budowlanych.

          Wiosną 1922 r. z tzw. "kapuśniaków" zakupiono od Franciszka Gniewosza pięcioarową działkę, którą poszerzono na całej długości, nabywając część sąsiadującej z nią posesji należącej do J. Marchwińskiego. Postawiono na niej drewniany budynek wciśnięty między wiejskie zabudowania, złożony tylko z jednej izby lekcyjnej i mieszkania dla nauczyciela. Szkoła posiadała również niewielkie podwórko, za którym przepływała rzeka Czarna, oddzielająca Nową Wieś od Gołębiowa. Niemałą rolę w utrzymaniu placówki odegrał Tadeusz Daszewski, który wspierał ją finansowo.

          Pierwszą etatową nauczycielką w nowej, trzyoddziałowej szkole była Marianna Chojnacka, która pracowała w niej do 1930 r. Zastąpiła ją Julia Charzyńska z domu Ligęziewiczówna, kierując placówką do 31 sierpnia 1948 r. Z upływem lat stopień organizacyjny placówki podnosił się. W latach 1933 - 1937 w szkole były 4 oddziały, w roku szkolnym 1937/1938 - 5, a dzieci uczyły się w klasach łączonych. Zaszła konieczność wynajęcia izby lekcyjnej u Tadeusza Majaka, mieszkańca Gołębiowa. W następnym roku było już 6 oddziałów, lekcje odbywały się także u Władysława Michalaka w Nowej Wsi.

          Po wybuchu II wojny światowej nauka w szkole została przerwana. Budynek zajęli żołnierze niemieccy, którzy zniszczyli wyposażenie i prawie całą dokumentację. Julia Charzyńska wprawdzie starała się prowadzić lekcje, ale nie były one prowadzone systematycznie .Wiele dzieci nie uczęszczało do szkoły, gdyż nie miały odzieży, obuwia, często chorowały, pomagały w gospodarstwie rodziców. Okupant, dążąc do degradacji umysłowej i kulturalnej Polaków, obniżył liczbę godzin nauczania, zakazał prowadzenia lekcji historii, geografii, literatury polskiej, skonfiskował pomoce naukowe. W końcowej fazie wojny wieś znalazła się w strefie przyfrontowej, a w szkole stacjonowali Niemcy. Zniszczeniu uległa pozostała dokumentacja szkolna. Ocalały jedynie dzienniki lekcyjne z lat  1936 - 1939.

          Po zakończeniu działań wojennych lekcje prowadzono w zdewastowanym budynku. W r. szk. 1947/1948 szkoła stała się siedmioklasową. Dodatkowe dwie izby lekcyjne uzyskano w byłym dworze Daszewskich, będącym wówczas w administracji Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. 1 września 1948 r. kierowniczką została Wiktoria Grętkiewicz. W r. szk. 1948/1949 w placówce było 6 oddziałów, natomiast do siódmej klasy dzieci dochodziły do szkół we Wrociszewie, Boglewicach lub Warce. W następnym roku szkoła znów stała się siedmioklasowa, w dalszym ciągu korzystano z wynajmowanych pomieszczeń, ulokowanych od siebie w pewnej odległości. Szkoła stanowiła centrum życia wsi. W niej kino objazdowe wyświetlało filmy dla mieszkańców okolicznych miejscowości (1949, 1950), organizowano zawody sportowe.

          Od 1 września 1954 r. kierownictwo szkoły objął Stanisław Muranowicz, absolwent Państwowego Liceum Pedagogicznego w Mogielnicy. W tym roku zakończono elektryfikację wsi, więc kierownik szkoły nabył używany radioodbiornik, który umożliwił m.in. korzystanie z radiowych audycji edukacyjnych. Po zajęciach izba lekcyjna z radioodbiornikiem stawała się wiejską świetlicą, do której przychodzili również starsi mieszkańcy, gdyż prowadzono dla nich kursy dla analfabetów, wypożyczano książki. 20 listopada 1958 r. Komitet Rodzicielski zakupił dla szkoły maszynę do pisania, a dyrektor Sadowniczego Zakładu Doświadczalnego w Nowej Wsi, Eligiusz Gajewski, przekazał radio "Poemat" z adapterem i kolekcją płyt. Obwód szkolny obejmował dzieci z Nowej Wsi, Gołębiowa, Rytomoczydeł, Ryszek, Gucina, Brzezinek, Krześniakowa, Murowanki, a w latach 1956 - 1958 z Franciszkowa i Stefankowa. W r. szk. 1957/1958 do placówki uczęszczało 236 uczniów (w tym w Nowej Wsi - 157, w szkołach filialnych w klasach łączonych we Franciszkowie - 45, w Ryszkach - 34), natomiast kadrę stanowiło siedmioro nauczycieli w większości ze średnim wykształceniem pedagogicznym. W szkole często organizowano zabawy dla rodziców, zebrania gminnych organizacji (np. Ligi Kobiet), oglądano filmy, programy telewizyjne, okazjonalne inscenizacje.  Działał Uniwersytet Powszechny dla Rodziców.

          W 1959 r. powstał Społeczny Komitet Budowy Szkoły, na czele którego stanął Stanisław Muranowicz (kierownik szkoły), a członkami zostali: Kazimierz Madej (rolnik z Brzezinek, długoletni przewodniczący Komitetu Rodzicielskiego) oraz Eligiusz Gajewski (dyrektor Sadowniczego Zakładu Doświadczalnego w Nowej Wsi, radny wojewódzki). Komitet Budowy Szkoły zaczął poszukiwać lokalizacji i zbierać fundusze. Jednak zebrane środki finansowe okazały się niewystarczające na  zakup działki i materiałów budowlanych. Mieszkańcy obwodu szkolnego byli zbyt biedni, aby mogli sfinansować budowę placówki, zgłaszali natomiast gotować przyjścia z pomocą w postaci wykonania prostych prac budowlanych.

          Od 1962 r. w Polsce zaczęto wprowadzać w życie 8-klasową szkołę podstawową, w Nowej Wsi uczyniono to dopiero w r.szk. 1966/1967. Fakt ten przyczynił się do znacznego pogorszenia warunków pracy dydaktyczno -wychowawczej.  W kolejnym r. szk. do szkoły uczęszczało 175 uczniów. Dzięki decyzji Eligiusza Gajewskiego o wydzieleniu z areału Sadowniczego Zakładu Doświadczalnego w Nowej Wsi 1,5-hektarowej działki prace budowlane rozpoczęto w 1972r., a gotowy obiekt oddano do użytku 10 maja 1973 r.

           Jak na owe czasy nowoczesny, skanalizowany, centralnie ogrzewany gmach o kubaturze 4710 m2 mieścił 6 izb lekcyjnych, bibliotekę, gabinet dyrektora i sekretariat, pokój nauczycielski, zastępczą salę gimnastyczną, szatnię, kuchnię, świetlicę oraz dwa mieszkania dla nauczycieli. Odtąd cały wysiłek dyrektora, nauczycieli, Komitetu Rodzicielskiego skierowany został na starania o wyposażenie placówki w pomoce naukowe, powiększenie księgozbioru, ożywienie działalności istniejących   i nowo powstałych przedmiotowych kół zainteresowań, samorządu uczniowskiego, Szkolnej Kasy Oszczędności, Szkolnego Koła Odbudowy Warszawy, Szkolnego klubu Sportowego, ZHP, PCK, Towarzystwa Przyjaźni Polsko - Radzieckiej, zespołu wokalno - muzycznego, Ligi Przyjaciół Żołnierza. Aby dopełnić i utrwalić wiedzę w toku procesu dydaktyczno - wychowawczego częściej niż dotąd organizowano wycieczki krajoznawcze do różnych części kraju (Jasieniec, Grójec, Turowice, Warszawa, Trójmiasto, Malbork, Kraków, Zakopane).

          Od 10 czerwca 1975 r. przy szkole funkcjonowało Schronisko Młodzieżowe przeniesione z Woli Boglewskiej. Jego kierowniczką była Irena Muranowicz. Korzystali z niego uczestnicy pieszych i rowerowych rajdów przemierzających Mazowsze. Mieli do dyspozycji 2 izby sypialne, urządzenia sanitarne, wannę, kuchnię, świetlicę z telewizorem.

          Z dniem 1 września 1991 r. po 41 latach kierowania placówką Stanisław Muranowicz przeszedł na emeryturę, jego następczynią została Stanisława Róg (mgr wychowania fizycznego), która od pierwszych dni z ogromnym zapałem przystąpiła do pracy, tchnęła nowe życie w funkcjonowanie placówki, zmieniając nie tylko wnętrze budynku, ale przeobraziła też teren przyszkolny. Wsparcie rodziców, a zwłaszcza ówczesnego przewodniczącego Komitetu Rodzicielskiego, Jana Madeja (syna Kazimierza), przyczyniło się do założenia pięknego terenu zieleni przed szkołą z ciekawymi okazami krzewów i drzew ozdobnych dosadzanymi corocznie przez uczniów klasy pierwszej. Wkrótce park stał się wizytówką obiektu, wzbudzając podziw przejeżdżających trasą Warka - Grójec. Pani dyrektor starała się o nadanie imienia szkole..  W rocznicę bitwy pod Gołębiowem 18 maja 1996 r.  władze samorządowe gminy Jasieniec przekazały szkole patronat nad zbiorowymi mogiłami powstańców w Gołębiowie i Rytomoczydłach. Natomiast 30 maja 1998 r. odbyła się wielka uroczystość z okazji 75. rocznicy istnienia szkoły, która otrzymała imię  Bohaterów Powstania Styczniowego 1863 r i sztandar z napisem: "Chwała Powstańcom 1863 r." 

          Kierownicy i dyrektorzy Placówki :

          • - Marianna Chojnacka - w latach 1922-1930
          • - Julia Charzyńska - w latach 1930 - 1948
          • - Wiktoria Grętkiewicz - w latach  1948 - 1950
          • - Stanisław Muranowicz - w latach 1950 - 1991
          • - Stanisława Róg - w latach 1991 - 2007
          • - Anna Przybylska - w latach 2007 – 2012
          • - Marzena Tomaszewska – od 2012 r.